Spis treści
Sinice, czyli cyjanobakterie, to mikroskopijne organizmy, które naturalnie występują w wodach Bałtyku. Choć w małych ilościach są nieszkodliwe, ich intensywny rozwój, zwany zakwitem, może być niebezpieczny zarówno dla ludzi, jak i dla ekosystemu. Jak rozpoznać zakwit sinic i jakie są jego konsekwencje?
Czym są sinice?
Sinice to bakterie zdolne do fotosyntezy, które rozwijają się w wodach o podwyższonej temperaturze, bogatych w składniki odżywcze, takie jak azot i fosfor. Ich zakwity są szczególnie częste w Bałtyku ze względu na:
- Niskie zasolenie – Bałtyk tworzy środowisko sprzyjające rozwojowi cyjanobakterii.
- Zanieczyszczenia – Spływ nawozów z pól uprawnych oraz ścieki dostarczają do Bałtyku nadmiar składników odżywczych, powodując eutrofizację.
- Wysoka temperatura – Latem, gdy woda się nagrzewa, sinice intensywnie się rozmnażają.
Jak rozpoznać zakwit sinic?
Zakwit sinic można rozpoznać po kilku charakterystycznych cechach:
- Kolor wody
Podczas zakwitu woda przybiera nietypowe barwy – od zielonkawej przez turkusową, aż po brunatną. Często wygląda, jakby na powierzchni unosiła się farba lub gęsty kożuch. - Zapach
Woda z zakwitem sinic ma nieprzyjemny, ziemisty lub zgniły zapach. To efekt procesów gnilnych i substancji chemicznych wydzielanych przez sinice. - Pływające „kożuchy” i grudki
Sinice tworzą na powierzchni wody charakterystyczny kożuch przypominający zupę groszkową lub błoto. Mogą również występować w postaci małych, zielonych grudek. - Spadek przezroczystości wody
Woda staje się mętna i mniej przezroczysta, co wynika z obecności dużej liczby mikroorganizmów.
Czy zakwit sinic jest niebezpieczny?
Tak, zakwit sinic może być groźny dla ludzi i zwierząt. Cyjanobakterie wydzielają toksyny, które mogą wywołać:
- Podrażnienia skóry i oczu – kontakt z wodą zawierającą sinice może prowadzić do wysypki, pieczenia i zaczerwienienia.
- Problemy trawienne – przypadkowe połknięcie wody z sinicami może powodować nudności, biegunkę i bóle brzucha.
- Zatrucia u zwierząt – psy i inne zwierzęta mogą poważnie ucierpieć, jeśli wypiją skażoną wodę.
Kiedy najczęściej występują zakwity sinic?
Zakwity sinic w Bałtyku występują głównie latem, od czerwca do września, kiedy temperatura wody przekracza 20°C. Są najbardziej intensywne w okresach bezwietrznej pogody, ponieważ brak falowania sprzyja kumulacji sinic na powierzchni.
Gdzie najczęściej zakwitają sinice?
Zakwity sinic są bardziej prawdopodobne w miejscach, gdzie:
- Woda jest spokojna, np. w zatokach (Zatoka Gdańska, Zatoka Pucka).
- Dochodzi do spływu wód bogatych w azot i fosfor z rzek.
- Temperatura wody jest wyższa, szczególnie w płytkich rejonach.
Jak sprawdzić, czy w danym miejscu występują sinice?
Przed planowaniem kąpieli w Bałtyku warto sprawdzić aktualne informacje o jakości wody. Można to zrobić na kilka sposobów:
- Komunikaty sanepidu – Inspekcja Sanitarna regularnie monitoruje jakość wód i informuje o zamkniętych kąpieliskach.
- Aplikacje mobilne – Niektóre aplikacje, takie jak „Kąpieliska Polski”, informują o bieżących zakwitach sinic.
- Tablice informacyjne na plażach – Na strzeżonych kąpieliskach ratownicy wywieszają czerwone flagi, jeśli kąpiel jest zabroniona.
Co zrobić, gdy zauważysz zakwit sinic?
- Unikaj kąpieli – Jeśli woda wygląda podejrzanie lub wyczuwasz nieprzyjemny zapach, nie wchodź do niej.
- Uważaj na dzieci i zwierzęta – Dzieci i psy są szczególnie narażone na kontakt z sinicami, dlatego trzymaj je z dala od wody.
- Nie pij wody – Nawet niewielka ilość wody z sinicami może być szkodliwa.
- Zgłoś zakwit – Jeśli zauważysz intensywny zakwit w miejscu, gdzie nie ma oznakowań, poinformuj lokalne służby sanitarne.
Jak dbać o Bałtyk, by ograniczyć zakwity sinic?
- Unikaj stosowania nawozów – Spływ nawozów z gospodarstw domowych i rolnych do rzek zanieczyszcza Bałtyk.
- Segreguj śmieci – Zanieczyszczenia przyczyniają się do eutrofizacji, która sprzyja rozwojowi sinic.
- Wspieraj ekologiczne inicjatywy – Organizacje zajmujące się ochroną Bałtyku, takie jak WWF, działają na rzecz poprawy jakości wód.
